:

۱۳ تیر، روز ملی دماوند، تنها یک مناسبت نمادین در تقویم نیست؛ فرصتی است برای تأملی ژرف در نسبت ما با طبیعت، خاص کوهستان‌ها که سالیان دراز خاموش و صبور ایستاده‌اند  و بار سنگین زیاده‌خواهی بشر را به دوش کشیده‌اند. دماوند، این قله سپیدپوش و سترگ، نه‌فقط مرتفع‌ترین نقطه ایران، که یکی از نمادهای دیرین فرهنگ، هویت و اسطوره ایرانی است. کوهی که در شاهنامه فردوسی، به‌سان زندانی برای ضحاک و مهد قیام فریدون، جایگاهی اسطوره‌ای یافته است؛ امروز به زبان بی‌زبانی از ما می‌خواهد که صدایش را بشنویم: صدای طبیعت در آستانه فروپاشی.

دماوند تنها یک کوه نیست؛ بلکه زیستگاهی منحصر به‌فرد است که گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری را در خود جای داده، سرچشمه رودخانه‌های پرآب است، و بر اقلیم و اکوسیستم مناطق وسیعی از شمال و مرکز ایران اثر می‌گذارد. اما این سرمایه طبیعی در سال‌های اخیر با تهدیدات جدی مواجه بوده است: ساخت‌وسازهای غیرمجاز، معدن‌کاوی‌های غیر اصولی، تخریب پوشش گیاهی، گردشگری بی‌ضابطه، آلودگی، و نبود نظارت کافی. 

ثبت دماوند  به‌عنوان  اولین  اثر طبیعی ملی در سال ۱۳۸۷ گامی ارزنده بود، اما کافی نیست. حفاظت واقعی نیازمند مشارکت مردمی، رویکرد علمی، قوانین شفاف و اجرای قاطع آن‌هاست.

روز ملی دماوند باید روز بیداری ما در برابر وضعیت شکننده کوهستان‌ها باشد. کوه‌ها منبع اصلی آب شیرین، تعادل اقلیمی، چرخه حیات و پناهگاه گونه‌های کمیاب‌اند. اما در فرهنگ توسعه‌زده امروز، گاه به منابع بهره‌برداری صرف تقلیل یافته‌اند. کوه‌نوردی بدون آموزش، گردشگری انبوه بدون زیرساخت، و نگاه مالکانه به طبیعت، همگی این میراث کهن را در معرض نابودی قرار داده‌اند. ما نیازمند بازسازی رابطه‌ای اخلاق‌محور و مسئولانه با کوه‌ها هستیم؛ رابطه‌ای که بر پایه احترام، درک و حفاظت شکل بگیرد، نه تسلط و مصرف‌صرف.

دماوند فقط مقصدی برای صعود نیست. صعود به قله اگر با اندیشه و احترام همراه نباشد، تبدیل به تخریب خاموش می‌شود. آموزش اخلاق کوهستان، احترام به سنت‌های بومی، استفاده از ظرفیت جوامع محلی در حفاظت از طبیعت، و توسعه گردشگری پایدار، از گام‌های ضروری در مسیر نجات این زیست‌بوم‌ها هستند.

در روز ملی دماوند، بیایید از خود بپرسیم: آیا ما دماوند را  به‌‌عنوان اثر طبیعی_ملی پاس می‌داریم، یا تنها تصویری زیبا برای قاب‌های مجازی؟ آیا به فرزندان‌مان قله‌ای زنده تحویل خواهیم داد، یا خاطره‌ای از آنچه بود و فراموش شد؟

احترام به دماوند، احترام به تمام کوه‌های ایران است؛ و احترام به کوه، یعنی احترام به زندگی.

فدراسیون کوه‌‌نوردی و صعودهای ورزشی ضمن بزرگداشت این روزِ مبارک، تمام کوه‌نوردان را به‌حمایت و حفاظت از این اثر طبیعی_ملی فرا می‌خواند و این رخداد را فرصتی برای یادآوری ضرورت حفظ محیط‌زیست آن می‌شمارد.

کمیته حفظ محیط کوهستان فدراسیون